De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) was in Nederland een verplichte, collectieve ziektekostenverzekering voor niet individueel verzekerbare ziektenkostenrisico's. Verzekerd voor de AWBZ waren ingezetenen van Nederland en niet-ingezetenen van Nederland die bepaalde inkomsten in Nederland genoten. De AWBZ was één van de zogenoemde verplichte volksverzekeringen. De wet is vervallen met ingang van 1 januari 2015.
Sinds 2015 wordt de extramurale zorg door de gemeenten geregeld. De overblijvende delen van de AWBZ zijn omgevormd tot de Wet langdurige zorg.
De overheid onderscheidt drie compartimenten in de zorg:
- Het eerste compartiment bevat de langdurige zorg (care) en onverzekerbare medische risico’s. De verstrekking en financiering van deze zorg worden grotendeels geregeld door de overheid via de AWBZ.
- Het tweede compartiment bevat kortdurende geneeskundige zorg die voor iedereen toegankelijk moet zijn. Vergoeding hiervan loopt via de Zorgverzekeringswet.
- De vrijwillige aanvullende verzekering valt onder het derde compartiment. Vooralsnog (2011) is er alleen een aanvullende ziektekostenverzekering.
Op grond van de AWBZ is iedere Nederlander verzekerd tegen de kosten van onverzekerbare medische risico's en langdurige zorg (na 366 dagen). Deze worden niet door de zorgverzekering vergoed. De vergoeding kan op twee manieren plaatsvinden: Zorg in Natura (ZIN) en het persoonsgebondenbudget (PGB). In het laatste geval krijgt de rechthebbende een bepaald budget toegekend. De uitvoering van zowel ZIN als het pgb verloopt via het zorgkantoor.
Overige zaken en vergoedingen waar je als chronisch zieke recht op hebt:
Vervoer
Naast het taxivervoer dat je via de WMO kunt krijgen, kun je vaak ook met het bewijs van de toezegging van de gemeente voor deze voorziening bij Valys een pasje aanvragen. Valys is een instelling van Conexxion en werkt landelijk, dit betekent dat je ook voor grotere afstanden met een taxi(bus) kunt reizen tegen een erg laag tarief. In de stad/gemeente heb je vaak de taxibus, voor de regio heb je de regiotaxi en alles dat buiten de regio valt is voor Valys. Je krijgt van te voren een bepaald aantal kilometers per jaar (in 2011 is dit 750 km) waardoor je voor een laag tarief (voor 2011 € 0,18 per kilometer) kunt reizen. Kom je boven het vastgestelde aantal kilometers dan betaal je meer (€ 1,16 per kilometer). Je kunt met Valys je rolstoel of scootmobiel meenemen, ook mag je gratis een begeleider meenemen op de reis.
De reizen met Valys moet je van te voren reserveren, je moet er wel rekening mee houden dat je een kwartier voor de afgesproken tijd klaar moet staan. Daarnaast is er een marge zodat, wanneer de taxi een kwartier na de afgesproken tijd aankomt, dit ook nog als op tijd geldt. Het komt voor dat je onderweg nog mensen moet ophalen die dezelfde kant op reizen als jij, hierdoor kan je aankomsttijd afwijken. Als je anderhalf uur later dan de verwachte aankomsttijd aankomt hoef je niet voor de taxirit te betalen.
Als je toch liever met het openbaar vervoer wilt reizen, maar dit niet meer alleen kunt omdat je een rolstoel of ander hulpmiddel mee moet nemen, kun je bij de Nederlandse spoorwegen een begeleiderskaart aanvragen. Hiervoor heb je ook het bewijs van toezegging van de gemeente nodig. Met de begeleiderskaart kan je begeleider gratis meereizen in al het openbaar vervoer.
Als je bij de NS van tevoren aangeeft dat je met een rolstoel reist, zorgt een medewerker van de NS ervoor dat er een speciale rijplank voor het treinstel wordt gelegd zodat je met de rolstoel erin kunt rijden. Bij aankomst op de plaats van bestemming zal er weer een medewerker klaar staan. Meer informatie over deze service vind je op: undefined
Activiteiten
Tegenwoordig zijn steeds meer attracties toegankelijk voor mensen met een lichamelijke beperking. Denk bijvoorbeeld aan speciale rolstoelplaatsen bij concerten en rolstoelingangen in pretparken. Soms is het nodig om dit van tevoren te reserveren, daarom is het handig om voordat je een attractie bezoekt even op hun website te kijken. Veel musea, dierentuinen en attractieparken hebben een apart gedeelte op de website voor gehandicapten. Bij twijfel kun je altijd bellen of mailen. Sommige pretparken vragen een doktersverklaring. Deze kun je gewoon bij je arts of huisarts opvragen, hij of zij is verplicht deze op te stellen.
Er zijn ook dierentuinen, musea en attractieparken die korting geven aan mensen met een handicap en/of de begeleider. Soms mag de begeleider zelfs gratis mee naar binnen. Belangrijk is om bij de kassa aan te geven dat er iemand bij is met een handicap. Als je van te voren kaartjes koopt is het raadzaam om je goed te laten informeren wat het beleid is voor begeleiders van gehandicapten.
Overige onkosten en vergoedingen
Een keer per jaar keert het CAK in kader van de WTCG (wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten) een bepaald bedrag uit aan iedereen die hiervoor in aanmerking komt. Deze wet zorgt ervoor dat chronisch zieken en gehandicapten gecompenseerd worden in de extra onkosten die de ziekte of handicap met zich mee brengt. Deze wet is in 2009 opgericht ter vervanging van de oude fiscale aftrekpost buitengewone lasten. Via de belasting blijven nu alleen specifieke zorgkosten aftrekbaar.
De zorgkosten die nu nog één keer per jaar via de belastingaangifte aftrekbaar zijn:
- Voorgeschreven medicijnen en geneeskundige hulp;
- Hulpmiddelen, zoals steunzolen, een kunstgebit of woningaanpassingen;
- Een dieet op medisch voorschrift;
- Extra gezinshulp;
- Extra kleding en beddengoed;
- Ziekenbezoek;
- Vervoerskosten naar bijvoorbeeld het ziekenhuis;