De MIC-KEY button

Een Mic-key button is een sonde die geplaatst kan worden bij mensen die al langere tijd een sonde rechtstreeks via de buikwand hebben. Het voordeel van een Mic-key is, dat het een kleine compacte sonde is waardoor je minder snel ergens achter blijft haken en die minder zichtbaar is onder de kleding.

Wat is een Mic-key?

Een mic-key button is een voedingsonde die door de buikwand, via het al bestaande fistelkanaal in de maag, twaalfvingerige darm (duodenum) of dunne darm (Jejunum) geplaatst wordt. Deze voedingssonde kan pas geplaatst worden als je al (een langere tijd) een voedingssonde hebt. Mensen die al een sonde rechtstreeks in de buikwand hebben, kiezen later vaak alsnog voor een Mic-key button. Deze zit, in tegenstelling tot de sondes die in eerste instantie geplaatst worden, dicht op de buik. Hierdoor valt de sonde minder op en de kans om ergens achter te blijven haken is ook kleiner.

De Mic-Key (dit is de merknaam) is gemaakt van siliconen. Net als bij sommige katheters, zit er aan het uiteinde van een ballonnetje. Aan de buitenkant (op de buik) zit een voedingspoort en een ventiel waardoor de ballon gevuld kan worden met water. Bij de Mic-Key button kun je de pomp niet rechtstreeks aansluiten, dit kan bij de meeste andere sondes wel, je hebt wel een extension (verlengslang) nodig. Dit kan als klein ongemak worden gezien, maar het brengt wel weer als voordeel met zich mee, dat je als je de pomp niet hebt aangesloten, er geen slang uit je buik hangt.

De Mic-Key is beschikbaar in verschillende maten. Zowel de diameter van de voedingssonde als de lengte kunnen verschillen. Welke maat voor jou de juiste is, ligt aan de lengte en breedte van jouw fistel. Dit kun je op laten meten in het ziekenhuis, maar je kunt de benodigdheden ook zelf bestellen via verschillende farmaceutische bedrijven en het zelf opmeten. Als je het zelf wilt gaan doen, moet je dit eerst overleggen met je arts!

De Mic-Key voedingsonde bestaat uit de volgende onderdelen:

1) Het ballonventiel, dit ventiel staat in contact met het ballonnetje dat aan het uiteinde van de Mic-Key zit. Het ballonnetje zit als de button is geplaatst, aan de binnenkant van je buik. Het zorgt ervoor dat de button niet zomaar uit je buik kan vallen. Het wordt via het ballonventiel gevuld met vloeistof (meestal kraanwater). Ook het legen van het ballonnetje (bijvoorbeeld bij het verwijderen/vervangen van de Mic-Key), gaat via het ballonventiel. In het ballonventiel zit een mechanisme dat ervoor zorgt dat als de ballon gevuld is met vloeistof, dit er niet zomaar uit kan lopen. Het ventiel mag alleen gebruikt worden bij het controleren van de ballon inhoud en het vervangen van de button. Voeden of het toedienen van medicijnen mag absoluut niet via het ventiel!

2) De voedingspoort, in het midden van je button zit een opening, dit is de voedingspoort, hij wordt afgesloten met een dopje. De voedingspoort geeft toegang tot de maag, duodenum of jejunum (dit ligt aan de plek van de fistel). Met behulp van een verlengslang die je op de voedingspoort kunt klikken, kun je voeding, medicijnen en vocht toedienen, zonder de verlengslang is dit niet mogelijk. In de voedingspoort zit ook een klepje dat ervoor zorgt dat er geen maag- of darminhoud naar buiten kan komen als het afsluitdopje niet op de voedingspoort zit. Dit kan echter wel als je de verlengslang aan de Mic-Key gekoppeld hebt en open hebt staan.

3) Het deel van de Mic-Key dat je ziet (het buitenste deel). Door het buitenste deel kan de Mic-Key niet in de buik schieten of zich verplaatsen. De onderkant van het buitenste deel moet zich net boven het huidoppervlak bevinden, op deze manier blijft de huid eronder goed schoon te maken en wordt irritatie en wondvorming zoveel mogelijk voorkomen. De gewenste afstand tussen de button en de huid is ongeveer 3mm.

4) De ballon, deze zit aan het uiteinde van de Mic-Key button en bevindt zich na het plaatsen van de button aan de binnenkant van je buik in de maag, duodenum of jejunum (waar hij exact ligt, hangt af van de eerder gemaakte fistel). Door de met vloeistof gevulde ballon kan de button niet zomaar uit je buik vallen.

Het plaatsen van de Mic-key button

In overleg met je arts en/of diëtiste is besloten om je rechtstreekse buiksonde te vervangen voor een Mic-Key button. Het plaatsen daarvan gebeurt in eerste instantie in het ziekenhuis, het verschilt per situatie hoe de plaatsing zal gaan, dit heeft te maken met de soort sonde die er op dat moment in zit. Heb je een sonde die aan de binnenkant vast zit met een fixatieplaatje of met een lus, dan zal deze eerst verwijderd moeten worden met behulp van een scoop, voor het plaatsen van de Mic-Key is geen scoop nodig. Als je een sonde hebt die aan de binnenkant vast zit met een ballonsysteem, dan zal het verwijderen van de oude sonde en het plaatsen van de Mic-Key in één handeling gebeuren.

Het vervangen van sondes gebeurt meestal door een chirurg of een daarvoor opgeleide verpleegkundige. Als de sonde niet per scoop verwijderd hoeft te worden, zal de arts of verpleegkundige via het ballonventiel van de sonde eerst het ballonnetje met behulp van een spuitje leeg laten lopen, daarna wordt sonde voorzichtig verwijderd. Op dat moment heb je geen sonde in de fistel en dus een gat in je buik, dit is een beetje een raar gezicht maar zelf kun je dit niet goed zien omdat je op je rug ligt. De arts of verpleegkundige zal met een gaasje de insteek opening en er rondom heen even schoonmaken. Met een speciale sonde (waar lengte maten opstaan) wordt de lengte (diepte) van de fistel gemeten. De verpleegkundige brengt deze speciale sonde in de fistel en kan zo zien hoe diep de fistel is.

De diepte van de fistel + 0,50 cm = de lengte van de Mic-Key button. Nu kan de juiste Mic-Key button geplaatst worden. Op het uiteinde van de Mic-Key en in de insteek opening wordt vaak wat verdovende gel gespoten, hierdoor zal het inbrengen wat gemakkelijker gaan. De arts of verpleegkundige duwt de Mic-Key voorzichtig in de opening, dit kan een beetje gevoelig zijn maar echt pijnlijk is het niet. Als dat gebeurd is, wordt het ballonnetje via het externe ballonventiel gevuld met vloeistof (kraanwater). Door voorzichtig aan de button te trekken kan er gekeken worden of hij daadwerkelijk vast zit. Dit moet wel voorzichtig gebeuren anders kunnen er beschadigingen optreden aan de binnenkant van je huid.

Vanaf nu kun je voortaan ook zelf je Mic-Key button vervangen. Je hoeft dan niet meer telkens naar het ziekenhuis maar kunt gewoon zelf bepalen wanneer het je uitkomt. Wel kan het zo zijn, dat de chirurg je bijvoorbeeld een keer in het jaar nog eens wil zien, om te kijken of alles goed gaat en om te kijken hoe de fistel eruit ziet maar dit verschilt per ziekenhuis.

Hoe vervang je een Mic-Key button

Voor het zelf vervangen van een Mic-Key, heb je wel wat instructies nodig:
• Het is belangrijk dat je altijd een reserve button in huis hebt;
• Was je handen voordat je de Mic-Key gaat vervangen;
• Zorg dat je eerst alle benodigdheden naast je neerlegt voordat je de oude Mic-Key verwijdert;
• Haal de nieuwe Mic-Key uit de verpakking;
• Spuit met een 10 ml spuitje, 5 ml water via het ballon ventiel in het ballonnetje. Controleer of de ballon niet lekt en of de ballon zich mooi rond vult. Zuig hierna het ballonnetje weer helemaal leeg;
• Leg de nieuwe Mic-Key weer even weg, op een schone ondergrond;
• Heb je een gaasje om je oude Mic-Key zitten, verwijder dit dan eerst;
• Zuig nu met een 10 ml spuitje via het ballon ventiel het ballonnetje van je oude sonde leeg en leg het spuitje vol water weer weg. De Mic-Key zit nu los in je buik;
• Draai en trek voorzichtig aan je Mic-Key. Het kan helpen om met je andere hand de buik wat tegen te houden, waardoor je wat minder weerstand hebt. Als hij eruit is, leg je hem naast je neer op bijvoorbeeld een gaasje of andere ondergrond;
• Je maakt nu met een gaasje (eventueel met wat NACL of Sterilon) rondom de insteek opening schoon;
• Spuit nu wat verdovende gel op de insteek opening en op de nieuwe Mic-Key;
• Breng de nieuwe Mic-Key voorzichtig met een duwende en draaiende beweging in de insteek opening. Je zult wat weerstand voelen, maar probeer voorzichtig door te duwen. Niet te hard want dan kun je van binnen beschadigingen veroorzaken;
• Vul nu (met een 10 ml spuit), via het ballon ventiel, het ballonnetje met 5 ml water. Door voorzichtig aan de button te trekken, voel je of hij vastzit;
• Haal nu met een gaasje de overtollige gel van je buik en plak eventueel een splitgaasje rondom de button;

• Om te controleren of de Mic-Key niet lekt, kun je met behulp van een verlengslang 20 ml water er doorheen spuiten.