Info onderzoeken

 

In dit artikel hebben we geprobeerd om zoveel mogelijk onderzoeken te beschrijven die toegepast worden bij maag-darmstoornissen. Er zullen nog wel onderzoeken zijn die we niet beschrijven maar we hopen in de loop van de tijd deze opsomming nog completer te maken.

In dit deel lees je over de onderzoeken die te maken hebben met de slokdarm en de maag.

Antroduodenale manometrie

Drukmeting

In het verteringstelsel vinden met regelmaat samentrekkingen en bewegingen plaats. Door deze samentrekkingen worden voedsel en spijsverterings sappen goed door het spijsverteringskanaal geleid. Soms ontstaan er bij mensen bepaalde klachten of verschijnselen waarbij het nodig is om te onderzoeken of er afwijkingen zijn in deze functies van het verteringstelsel. Dit kan onder andere gedaan worden met een Antroduodenale Manometrie, hierbij worden de spierbewegingen in de maag en twaalfvingerige darm en de werking van de kringspier op de overgang van de maag naar de twaalfvingerige darm (pyloris) gemeten. De katheter die wordt ingebracht heeft een 36-tal electronische druksensoren. Tijdens een samentrekking worden deze druksensoren geactiveerd.

Voorbereiding

Het is van belang dat je vanaf 19.00 de avond voor het onderzoek niet meer eet of drinkt. Vaak is het ook nodig dat je een aantal dagen voor het onderzoek het gebruik van medicijnen stopt. Medicijnen die invloed hebben op de beweging van de maag of darm worden meestal 3 dagen voorafgaand aan het onderzoek gestopt, dit zal echter in overleg met de arts gebeuren.

Het onderzoek

Voor het onderzoek wordt er via je neus een drukkatheter (een dun slangetje van ca 4,8 mm) in je maag gebracht. Tijdens het inbrengen mag je kleine slokjes water drinken zodat het slangetje gemakkelijker naar binnen glijdt. De drukkatheter wordt,  met behulp van röntgenbelichting, doorgeschoven naar de dunne darm. Het inbrengen van de katheter kan even vervelend zijn en soms leiden tot braakneigingen of hoesten. Dit is vaak weer over als de katheter eenmaal op zijn plaatst ligt. Indien het niet goed lukt om de katheter langs de overgang van de maag naar de darm te krijgen, kan het zijn dat je wordt verzocht om een tijdje (ongeveer 15 min) over de gang te gaan lopen zodat de katheter zijn eigen weg zoekt. Vervolgens wordt met röntgen doorlichting bekeken of de katheter op zijn plaats ligt en kan het onderzoek van start gaan.

Je moet op een bed of stoel plaatsnemen, waarna de net ingebrachte katheter aangesloten wordt aan de MMS apparatuur en kan de meting gestart worden. De metingen worden met een computer vastgelegd waarmee je gedurende lange tijd verbonden bent. Ongeveer 15 minuten na het starten van de meting word er een maaltijd aangeboden. Deze maaltijd bestaat b.v uit portie roerei, 2 witte boterhammen, margerine en 150 ml water. Het is in belang van het onderzoek dat je de maaltijd binnen ongeveer 15 min. op eet. Tijdens het onderzoek mag je niets meer eten of drinken.

Reken er op dat het onderzoek in totaal ongeveer 8 uur duurt, je bent aangesloten aan de computer tot 6 uur na inname van de maaltijd.

De uitslag van het onderzoek zul je later, tijdens een afspraak met je behandeld arts, te horen krijgen.

Let wel: de wijze van onderzoek kan per ziekenhuis en/of arts verschillen, houd je daarom altijd aan de door je arts verstrekte informatie.

 

Gastroscopie

In opdracht van je arts zal er een gastroscopie worden uitgevoerd, dit is een kijkonderzoek van de maag, slokdarm en het eerste stuk van de dunne darm, de twaalfvingerige darm. Het onderzoek gebeurt met een flexibele slang met aan het einde een camera, hierdoor kan de arts de maag goed bekijken op eventuele afwijkingen. Ook kan hij biopten (weefsel voor microscopisch onderzoek) nemen voor verder onderzoek, een aantal ziektes kan hierdoor worden uitgesloten of bevestigd.

Voorbereiding

Het kan per ziekenhuis verschillen hoe de voorbereiding verloopt. Vraag aan je arts welke voorbereiding bij jouw eigen ziekenhuis nodig is. Over het algemeen komt het erop neer dat je de avond voor het onderzoek vanaf 24.00 uur nuchter moet zijn, dus vanaf dat tijdstip mag je niets meer eten en drinken. Als het onderzoek na 12.00 uur 's middags plaatsvindt, mag je soms nog een beschuitje en een heldere drank gebruiken. Soms is het nodig om een paar dagen voor het onderzoek te stoppen met je medicijnen, vraag dit na bij je arts.

Het onderzoek

Het is niet standaard dat bij een gastroscopie een roesje wordt aangeboden, als je heel angstig bent dan kun je er van te voren om vragen. Doe dit niet op de dag van het onderzoek, maar bij het maken van de afspraak. Er moet namelijk een tijdelijk opnamebed voor je geregeld worden om het roesje uit te slapen. Het onderzoek duurt hooguit 10 minuten dus je moet zelf de overweging maken of je wel of geen roesje wilt. Zonder roesje kun je direct naar huis. Een roesje houdt in dat je een kalmerend middel toegediend krijgt, meestal wordt hier dormicum voor gebruikt. Dit zorgt ervoor dat je wel aanwijzingen van de arts kunt opvolgen, maar je achteraf niets meer herinnert van het onderzoek. Je mag na het onderzoek niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen, je moet dus van te voren iemand geregeld hebben om je naar huis te brengen. Je krijgt het roesje via een infuusnaald toegediend, het prikken van die naald is niet pijnloos maar je voelt slechts een kort prikje. 

In de onderzoek kamer krijg je een drankje (dit heeft geen bijzondere smaak) om het schuimen van de maag tegen te gaan. De maag reageert op een vreemd voorwerp door te gaan schuimen en daardoor kan de arts de maagwand minder goed bekijken. Je krijgt een bitje in je mond om je gebit en de scoop te beschermen als je per ongeluk bijt, soms wordt ook je keel verdoofd. Daarna moet je op je linkerzij gaan liggen. De arts schuift de scoop in je mond en er wordt je gevraagd om deze door te slikken, dit kan kokhalzen veroorzaken. Schaam je hier niet voor, de arts en verpleegkundigen zijn het gewend. Probeer rustig door te blijven ademen door je neus, dit is niet altijd even gemakkelijk omdat je neus door het kokhalzen vol kan komen te zitten. De verpleegkundige zal zoveel mogelijk proberen je speeksel weg te zuigen. De arts bekijkt de slokdarm, de maag en het eerste stukje van de dunne darm, hij kan dit op een scherm zien. Soms neemt hij via de scoop een paar biopten. Als hij alles heeft bekeken trekt hij de scoop weer terug en is het onderzoek voorbij.

Na het onderzoek

Als je een roesje hebt gehad mag je ongeveer 2 uur uitslapen op de dagbehandeling of short-stay, heb je geen roesje gehad mag je direct naar huis. Zijn er biopten genomen dan kan het zijn dat je kleine beetjes bloed opbraakt, dit is normaal. Mochten het grote hoeveelheden zijn moet je zo snel mogelijk contact opnemen met je arts of anders de eerste hulp. In principe mag je alles weer eten en drinken en ook mag je alle medicijnen weer gebruiken.

Van je arts krijg je de uitslag bij je eerstvolgende afspraak.

 Maagontlediging onderzoek

Maagontledigings scintigrafie

Een maagontledigings onderzoek vormt een beeld van hoe snel je maag het voedsel dat wordt genuttigd verteert. Dit wordt gedaan door een proefmaaltijd te eten waarin een kleine hoeveelheid radioactieve stof zit verwerkt. Met behulp van een gammacamera kan de afgifte van de maag naar de dunne darm worden gemeten. Een gammacamera werkt met gamma straling, de radioactieve stof geeft signalen af aan de camera en deze worden verwerkt door de camera zodat er op het beeld puntjes ontstaan. Je ziet geen orgaanweefsel zoals op een röntgenfoto. Het onderzoek wordt niet gedaan op de afdeling radiologie maar op de afdeling nucleaire geneeskunde.

Voorbereiding

Voor het onderzoek moet je de avond van te voren vanaf 24.00 uur nuchter blijven, dat betekent dat je niet mag eten, drinken of roken. Soms is het nodig om met medicijnen die de beweeglijkheid van de maag beïnvloeden te stoppen, doe dit in overleg met je arts. Deze weet om welke medicijnen het gaat en of het verantwoord is om er (tijdelijk) mee te stoppen. Als je zwanger bent moet je van tevoren contact opnemen met de afdeling nucleaire geneeskunde om te overleggen.

Het onderzoek

Je mag al je kleding aanhouden tijdens het onderzoek. Het onderzoek duurt vrij lang en het is mogelijk om je eigen muziek mee te nemen, dit kan helpen om de tijd door te komen, geef je cd voor het onderzoek af. Je neemt plaats op een comfortabele stoel en de gammacamera wordt tegen je buik geplaatst. Als de camera op de goede plek zit mag je niet meer bewegen omdat de opnamen vrijwel direct beginnen.

Je krijgt een proefmaaltijd te eten of in sommige gevallen te drinken in de vorm van pap. De proefmaaltijd is afhankelijk van het ziekenhuis maar bestaat meestal uit een pannenkoek of een boterham met ei, door deze proefmaaltijd zit een kleine hoeveelheid radioactieve stof. Omdat de camera zo dicht tegen je buik aan zit, word je geholpen met het eten van de maaltijd. Als je voelt dat je misselijk wordt, geef dit dan op tijd aan, het onderzoek is namelijk minder bruikbaar als je een deel van de maaltijd weer uitbraakt. De maaltijd moet binnen een bepaalde tijd op zijn. Daarna moet je een uur lang heel stil blijven zitten, de gammacamera zal elke minuut een opname maken. Na een uur is het onderzoek voorbij en wordt de camera bij je buik vandaan gehaald.

Na het onderzoek

In principe mag je na het onderzoek weer gewoon alles eten en drinken en mag je je medicijnen weer gebruiken.

13C-octaanzuur ademtest

Een andere methode om de maagontledigingssnelheid te meten is de 13c-octaanzuur ademtest. Voor dit onderzoek gelden dezelfde voorbereidingen en wordt er hetzelfde gemeten als bij de scintigrafie. Er wordt echter bij deze vorm van onderzoek geen gebruik gemaakt van radioactiviteit en gammastraling. In plaats daarvan moet je een maaltijd eten, waaraan een klein beetje octaanzuur is toegevoegd. Dit zuur wordt in de dunne darm verwerkt en wordt daarna verder in het lichaam opgenomen, hierbij komt er een gas vrij in de longen dat je uitademt. Door ieder kwartier in een rietje te blazen, kan de arts berekenen hoe snel de maag erover doet om de maaltijd te verwerken. Dit onderzoek duurt wel langer dan de scintigrafie, namelijk 4 uur.

Welke methode van onderzoek bij jou gebruikt zal worden, is afhankelijk van je arts en hangt ook af van het feit of je ziekenhuis beschikt over voldoende capaciteit op de nucleaire afdeling.

De uitslag zal door de arts met je besproken worden.

Manometrie(drukmeting)slokdarm

De manometrie van de slokdarm wordt uitgevoerd om een indruk te kriijgen van de spierbewegingen in de slokdarm en de werking van de kringspieren op de overgang van keel naar slokdarm en slokdarm naar maag. Dit onderzoek wordt door je arts aangevraagd om te kijken of je klachten misschien komen door een slecht werkende slokdarm. Met behulp van een katheter kunnen drukken worden bepaald in de slokdarm en beide kringspiertjes. De katheter bevat een aantal openingen waar onder continue druk en met een continue snelheid water doorheen loopt. Tijdens een samentrekking worden deze openingen door de slokdarm dichtgedrukt. Hierdoor ontstaat een afname van de vloeistofstroom, met stijging van de druk tot gevolg, deze drukverandering wordt geregistreerd.

Voorbereiding

Ter voorbereiding op het onderzoek moet je nuchter zijn, dit betekent dat je de avond voor het onderzoek vanaf 19.00 uur niets meer mag eten en drinken. Is het onderzoek na 12.00 uur 's middags, dan mag je vaak wel een beschuitje eten en wat water of thee zonder suiker drinken. Overleg dit met je arts of lees de informatiebrochure die je vanuit het ziekenhuis krijgt. Ieder ziekenhuis heeft hiervoor namelijk haar eigen beleid. Medicijnen die de peralstatiek van de slokdarm beïnvloeden, worden 3 dagen voorafgaand aan het onderzoek gestopt. Welke medicijnen dit zijn, moet met de arts worden overlegd.

Het onderzoek zelf

Je neemt plaats in een gemakkelijke stoel of op een bed dat met het hoofdeinde overeind staat. Bij het onderzoek wordt er een sonde, met om de paar centimeter een sensor, door je neusgat geschoven. Op deze sensor zitten 4 meetpunten, de katheter wordt zover doorgeschoven tot de meetpunten in de maag liggen. Als de sonde op zijn plaats ligt mag je op een bed plaats nemen en kunnen alle meetdraadjes worden aangesloten. De sonde staat via de draadjes in verbinding met een computer. Het inbrengen van de sonde kan een erg vervelend gevoel geven, sommige artsen verdoven de neus van te voren met een neusspray, het inbrengen wordt dan makkelijker.

Als de sonde door het keelgat geschoven wordt kan het zijn dat je kokhals neigingen krijgt, schaam je hier niet voor, dit is heel normaal. Wat kan helpen is aan lekkere dingen denken en je kin op je borst duwen, dit maakt het doorslikken makkelijker. Vaak is er bij het onderzoek ook een verpleegkundige aanwezig die je op het juiste moment aanwijzingen geeft om het zo aangenaam mogelijk te maken. Tijdens het inbrengen mag je kleine slokjes water drinken om te zorgen dat de slang gemakkelijker glijdt. Als de sonde op zijn plaats zit, begint het daadwerkelijke onderzoek. Er zal 10 keer worden gevraagd om een slokje water te nemen waarbij de sonde in stapjes van 1 cm wordt teruggetrokken. Ondertussen wordt de onderste slokdarm kringspierdruk en de peralstaltische golven in de slokdarm  gemeten. Dit net zolang tot de laatste sensor de kringspier tussen de slokdarm en keel passeert, je word opnieuw gevraagd wat water door te slikken terwijl de sonde uit de neus wordt gehaald. Het onderzoek is nu voorbij, in totaal  duurt het ongeveer 45 minuten.

Na het onderzoek

Na het onderzoek mag je alles weer gewoon eten en drinken. Als je neus verdoofd is kan dit een raar gevoel geven en soms kan ook de bovenlip een beetje verdoofd aanvoelen maar dit gaat vanzelf over.

Tonometrie

Een inspannings-tonometrie meet de hoeveelheid bloed toevoer en de werking van de maag en dunne darm tijdens inspanning. Vaak wordt aansluitend aan de inspannings-tonometrie, de 24-uurs tonometrie gedaan. Daarom zullen we hier de onderzoeken onder elkaar zetten.

Inspannings tonometrie

Tijdens een fiets test wordt, door middel van 2 slangetjes door je neus, het koolzuurgehalte gemeten in je maag, dunne darm en het bloed. Op deze manier kan worden gekeken of je klachten worden veroorzaakt door onvoldoende doorbloeding in dat gebied. Voor, tijdens en na het onderzoek zullen de waarden van het koolzuur worden geregistreerd.

Voorbereiding

De avond voor het onderzoek moet je vanaf 24.00 uur nuchter zijn, dit betekent dat je niets mag eten of drinken. Soms is het nodig om met bepaalde medicijnen te stoppen voor het onderzoek, welke dit zijn en of dit voor jou geldt hoor je van je behandelende arts. Verder is het goed om lekker zittende kleding aan te trekken omdat je een lichamelijke inspanning moet leveren. Als aansluitend daaraan de 24-uurs tonometrie wordt gedaan, moet je ook alles meenemen voor de nacht, je persoonlijke verzorging en iets om de tijd mee te vullen.

Het onderzoek zelf

Je krijgt op de röntgenafdeling twee slangetjes door je neus geschoven. Deze worden onder röntgen doorlichting doorgeschoven naar de dunne darm, dit kan vervelend aanvoelen. Soms kan het gebeuren dat je moet kokhalzen, schaam je hier niet voor, het is heel normaal en de arts en verpleegkundigen zijn het gewend. Soms wordt je neus van te voren verdoofd met een spray, dit maakt het inbrengen makkelijker. Zorg ervoor dat je tijdens het inspuiten van de spray niet in ademt omdat dit wat problemen kan opleveren met je ademhaling!

Als de slangetjes op hun plaats zitten, krijg je nog een infuusnaald ingebracht. Hierdoor krijg je, om de betrouwbaarheid van het onderzoek te vergroten, een maagzuurremmend middel gespoten. Ten behoeve van het onderzoek krijg je voor, tijdens en na de inspanning een vingerprik, hiermee kan het koolzuur gehalte gemeten worden. Tijdens dit prikken zit je op een comfortabele stoel. Na de eerste vingerprik krijg je plakkers op je borst geplakt die je hartslag meten tijdens de inspanning en moet je plaatsnemen op een speciale home trainer. Op deze fiets moet je 10 minuten hard fietsen, daarna mag je weer plaatsnemen op de comfortabele stoel en wordt je koolzuurgehalte gedurende 20 minuten gemeten. Hierna is de inspannings tonometrie klaar.

24-uurs tonometrie

Hierbij ga je naar de verpleegafdeling waar de slangetjes aangesloten worden op meetapparatuur. De 24-uurs tonometrie meet de koolzuurgas waarde in het bloed tijdens het eten, drinken en rusten. Op de afdeling worden de slangetjes uit je neus aangesloten op de meetapparatuur en daarna blijf je 24 uur op deze afdeling. Elke keer als je iets eet, drinkt of rust moet je dit bijhouden in een dagboek. De tijden die je opschrijft moeten gelijk zijn aan de tijden die op de meetapparatuur staan vermeld. Dit maakt het voor de arts makkelijker om de tijden te vergelijken. Na 24 uur worden de slangetjes uit je neus verwijderd en de meetapparatuur gestopt, daarna mag je naar huis.

Na het onderzoek

Na het onderzoek mag je weer gewoon eten en drinken en ook mag je alle medicijnen weer gebruiken. De uitslag krijg je te horen tijdens de eerstvolgende afspraak met je arts.

24-uurs Ph-meting

Je arts heeft voorgesteld om een 24-uurs ph-meting van je maag en slokdarm uit te voeren. Bij dit onderzoek wordt gekeken hoe vaak en hoe lang het maagzuur vanuit de maag terug de slokdarm instroomt. Dit terugstromen van maagzuur wordt reflux genoemd en kan ervoor zorgen dat je slokdarm ontstoken raakt (oesophagitis) en dat kan erg pijnlijk zijn. Ook kan het ervoor zorgen dat je last hebt van een brandend gevoel in je slokdarm en pijn hebt bij het borstbeen. Dit kan allemaal een oorzaak zijn van het terugstromen van het maagzuur. Soms komen de klachten doordat de kringspier van de slokdarm niet goed werkt, daarom wordt een 24-uurs ph meting vaak tegelijk aangevraagd met een manometrie van de slokdarm. Op die manier krijgt de arts een compleet beeld van de werking van deze kringspier.

Voorbereiding

Vaak is het nodig om een paar dagen voor het onderzoek te stoppen met maagzuurremmers. Of dit voor jou ook het geval is moet je met je arts overleggen. voor iedereen is de situatie natuurlijk anders. Sommige ziekenhuizen willen dat je nuchter naar het onderzoek komt, dit betekent dat je de avond voor het onderzoek vanaf 24.00 uur niets meer eet of drinkt. Vaak mag je de ochtend van het onderzoek nog een licht ontbijt gebruiken in de vorm van 2 beschuiten en een kopje thee. Indien het onderzoek 's middags plaats vindt mag je nog tot 10.00 uur drinken.Lees de instructies van je eigen ziekenhuis door. 

Het onderzoek zelf

Je moet plaatsnemen in een comfortabele stoel of een bed met het hoofdeinde omhoog. Sommige ziekenhuizen zullen je neus van te voren verdoven met een neusspray, dit maakt het inbrengen van de sonde wat makkelijker. Als de verdoving is ingewerkt brengt de arts of verpleegkundige een sonde in met onderaan een elektrode, deze slang komt 5 centimeter boven de maagingang te liggen. De sonde is aan het andere uiteinde verbonden met een klein kastje ter grootte van een pakje sigaretten. Het inbrengen van de sonde kan vervelend zijn, je kunt tranende ogen krijgen. Als de sonde in de keel belandt, mag je wat water drinken zodat de slang gemakkelijk naar binnen glijdt. Het kan gebeuren dat je kokhals neigingen krijgt. schaam je niet hiervoor, dit is heel normaal en de arts of verpleegkundige zal het dagelijks meemaken. Soms helpt het om aan lekkere dingen te denken als de sonde in de keel zit, hij gaat dan makkelijker naar binnen.  Als de sonde op zijn plaats zit, wordt deze met een pleister op de neus vastgeplakt.De zuurmeting wordt vaak voorafgegaan door een kortdurende drukmeting van de slokdarm (manometrie) om de plaats te bepalen waar de zuurmeter in de slokdarm komt te liggen.

Het kastje waar de sonde aan vast zit zal worden geactiveerd en je kunt naar huis, je kunt het kastje aan een schouderband of aan je riem dragen. De bedoeling is dat je een zo normaal mogelijke dag hebt en ook normaal eet en drinkt, je moet dit wel allemaal registreren. Op het kastje zitten een aantal knoppen. De bedoeling is dat je op die knoppen drukt als je klachten hebt, zoals braken en opboeren, wanneer je hoest, pijn hebt, last van zuurbranden of gaat eten / drinken, je medicijnen neemt en gaat slapen. Je activiteiten zullen dan worden geregistreerd. De meeste ziekenhuizen geven ook een papieren dagboek mee om bij te houden, daarin schrijf je eigenlijk op wat je in het kastje invoert. Dit is voor de schaduwboekhouding, het kan namelijk voor komen dat de knoppen die op het kastje zitten, het niet doen. Dan is er altijd nog de papieren versie. Als er 24 uur om zijn mag je naar het ziekenhuis om de sonde te laten verwijderen, dit doet geen pijn en geeft weinig klachten. Het kastje wordt uitgelezen en je krijgt de uitslag via de arts.

Na het onderzoek

Soms kun je nog een paar dagen last hebben van een geïrriteerde neus en keel, dit gaat vanzelf weer over.