Wanneer je lichaam nee zegt

Verborgen stress en de gevolgen voor je gezondheid
Auteur: Gabor Maté
Uitgeverij: AnkhHermes

Dr. Gabor Maté heeft in Canada jarenlang een huisartsenpraktijk gehad. Ook heeft hij gewerkt met palliatieve patiënten en patiënten in de verslavingszorg. Hierdoor heeft hij veel ervaring opgedaan met patiënten en hun levensverhalen. Dat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn, is voor veel mensen een feit. Ook is het bij veel mensen bekend dat stress lichamelijke klachten kan veroorzaken of versterken.
Vanwege deze samenhang is er een nieuwe, wetenschappelijke benadering opgezet:
psychoneuro-immuno-endocrinologie (PNE). Dit onderwerp diept Maté uit in zijn boek.

Wat zijn de gevolgen voor ons lichaam wanneer we te maken hebben met verborgen stressfactoren?
Bij PNE wordt een verband gelegd tussen biologische en psychologische processen in ons lichaam. Verborgen chronische stress kan een grote invloed hebben op ons fysieke welbevinden en maakt ons kwetsbaar voor ziektes. Dit is de conclusie van Maté naar aanleiding van de vele praktijkvoorbeelden die hij beschrijft in het boek. Ook wetenschappelijk onderzoek door de jaren heen bevestigt dit. Oorzaken van chronische stress kunnen te maken hebben met de omgeving waar we wonen, relaties die we zijn aangegaan of het werk. Ze kunnen echter ook ontstaan zijn in de kinderjaren. Hij schrijft onder andere over vroegkinderlijke trauma’s die doorwerken in het volwassen leven. Vooral dit verband zie ik als kern van zijn boek, hij gaat hier uitgebreid op in. Omdat het een grote impact kan hebben op ons hele systeem, benadrukt Maté de noodzaak om ook die relaties te onderzoeken wanneer er sprake is van lichamelijke klachten. Diverse voorbeelden die genoemd worden in dit boek maken dit duidelijk.

Maté noemt als voorbeeld van vroegkinderlijke chronische stress een kind dat opgevoed is door ouders voor wie het nooit goed genoeg was wat hij/zij deed. Maté wil hierbij niet aantonen dat de opvoeding ernstige ziekten in de hand kan werken, waardoor er een schuldvraag kan ontstaan. Wel beschrijft hij dat er een relatie is tussen verborgen stress en het immuunsysteem, dat in de war kan raken, of het pijncentrum dat sneller signalen af kan geven. Hij toont ook aan hoe het komt dat iemand vatbaarder kan worden voor ernstige ziekten. Verder in het boek schrijft hij in het hoofdstuk De biologie van de overtuiging diverse herkenbare voorbeelden. In het laatste hoofdstuk bespreekt hij zeven elementen die van belang zijn om onze gezondheid te versterken.

In het boek wordt ook aandacht besteed aan PDS. Hij legt uit dat chronische stress vaak de pijndrempel verlaagt. Dit is zichtbaar gemaakt door middel van scans bij mensen met PDS. Door stress kan het neurologisch systeem overgevoelig raken. Hoe dit precies in zijn werk gaat, lees je in het boek.

Ik ben er echt voor gaan zitten om dit boek te lezen. Er worden heftige voorbeelden gegeven van veelal ernstige ziekten. Naast deze praktijkervaringen worden regelmatig wetenschappelijke onderzoeken aangehaald. Het medisch taalgebruik is soms niet gemakkelijk om te lezen.

Veerle