Oorzaken
Achter de maag en de darmen ligt een van de belangrijkste zenuwen in het lichaam, de nervus vagus. Deze zenuw zorgt ervoor dat er belangrijke stofwisseling- en spijsverteringsprocessen in het lichaam plaatsvinden. Ook zorgt de zenuw ervoor dat de spieren in de maag aangestuurd worden. Schade aan de nervus vagus is de belangrijkste oorzaak van gastroparese maar ook schade aan de maagspieren zelf kan een oorzaak zijn. Factoren die de zenuwen of spieren in je maag kunnen beschadigen zijn:
Diabetes
Dit is een van de meest voor komende oorzaken van gastroparese. Na verloop van tijd kunnen een hoge bloedsuikerspiegel en de schommelingen zorgen voor chemische veranderingen in zenuwen en beschadigingen in de bloedbanen veroorzaken. De nervus vagus is een van die zenuwen die vaak beschadigd raakt. Door die beschadiging wordt de normale werking verstoord en zo ook de werking van de maag en/of darmen. Zodra gastroparese zich bij diabetes ontwikkelt, wordt vaak ook de diabetes zelf erger. Door de moeilijke maaglediging en de slechte absorptie wordt ook de bloedspiegel moeilijker te controleren;
Chirurgie
Doordat de nervus vagus in de buurt ligt van het spijsverteringskanaal kan het wel eens gebeuren dat deze zenuw beschadigd wordt tijdens een operatie aan het spijsverteringskanaal. Die beschadiging kan weer leiden tot gastroparese. Symptomen kunnen zich direct na de operatie ontwikkelen, maar ook nog jaren later.
Oorzaken van gastroparese zonder beschadiging van de nervus vagus:
Medicijnen
Veel voorgeschreven geneesmiddelen vertragen de maag lediging. De belangrijkste daarvan zijn:
- Verdovende pijnstillers;
- Tricyclische antidepressiva;
- Calciumantagonisten;
- Antacida die aluminium hydroxide bevatten;
- Sommige hoge bloeddruk medicatie;
- Lithium (psychiatrische drugs).
De symptomen van een vertraagde maaglediging als gevolg van een van bovenstaande medicijnen, verbeteren vaak zodra je stopt met het nemen van de medicatie. Stop nooit zomaar zonder dit eerst met je arts te overleggen, dit kan weer andere gevaren met zich meebrengen. Soms kan je arts andere medicijnen voorschrijven om de maagwerking te versnellen.
Behandelingen van kanker
Misselijkheid en braken zijn vaak voor komende bijwerkingen van chemotherapie. Dit komt doordat de meeste anti-kanker medicijnen snel groeiende cellen, inclusief gezonde cellen, in het lichaam aanvallen, dus ook de gezonde cellen in het maag-darmkanaal. De misselijkheid en het braken zijn meestal tijdelijk en verbeteren wanneer de behandeling beëindigd wordt. Sommige mensen die een hoge dosis chemotherapie medicijnen krijgen, kunnen hardnekkige misselijkheid en braken ontwikkelen. Het gevolg kan chemotherapie geïnduceerde gastroparese zijn. In dat geval zijn de problemen met de maag (motiliteit problemen) afkomstig van het misselijkheidcentrum in de hersenstam. Bestralingen op de borst en de buik kunnen ook leiden tot gastroparese.
Andere aandoeningen
Een aantal andere medische aandoeningen die gastroparese kunnen
veroorzaken:
- De bindweefselziekte sclerodermie;
- De ziekte van Parkinson en andere ziektes aan het zenuwstelsel;
- Anorexia nervosa en boulimia nervosa;
- Metabole aandoeningen zoals hypothyreoïdie.
Er zijn ook minder duidelijke (idiopatische) oorzaken van Gastroparese. Sommige, overigens gezonde, mensen ontwikkelen gastroparese na een aanval van de griep of andere virale ziektes. (Pfeiffer, voedselvergiftiging etc.). Zeker als er sprake is van idiopatische gastroparese, is het heel moeilijk vast te stellen. De arts zal eerst andere oorzaken uitsluiten voordat de diagnose idiopathische gastroparese zal worden vastgesteld. Denk hierbij bijvoorbeeld aan alle bovengenoemde ziektes.